Γνώμη; Όχι, ευχαριστώ, δεν θα πάρω!
Έγινε ενημέρωση: 9 Δεκ 2021
Γίνεσαι μητέρα και ξαφνικά από παντού ξεφυτρώνουν μανιτάρια σοφίας. Όπου σταθείς και όπου βρεθείς κάποιος έχει μια γνώμη να μοιραστεί για το πώς πρέπει να μεγαλώσεις το παιδί σου. Γονείς που προφανώς έχουν κατακτήσει τη μαύρη ζώνη στον τομέα της ανατροφής παίρνουν οικειοθελώς το δικαίωμα να σου υποδείξουν πώς θα ταΐσεις, πώς θα κοιμήσεις, πώς θα ντύσεις, πώς θα αγκαλιάσεις το μωρό σου.
Και φυσικά ό, τι και να κάνεις θα σχολιαστεί.
Θηλάζεις; «Ε, γι’ αυτό δεν κοιμάται το παιδί σου.»
Δεν θηλάζεις; «Μα γιατί να του στερήσεις όλα τα προνόμια του μητρικού γάλατος (μήπως είσαι κακή μητέρα;)»
Το έντυσες βαριά; «Θα σκάσει! Καλέ, δεν αναπνέει το παιδί!!!»
Τον έντυσες ελαφρά; «Μωρέ έχει κρύο! Εσύ περπατάς και δεν το καταλαβαίνεις φαίνεται.»
Του δίνεις να φάει μόνος του; «Θα πνιγεί το παιδί, δεν είναι έτοιμο!!!»
Τον ταΐζεις εσύ και του τα κάνεις κρέμα; «Ανάπηρο το έκανες το παιδί.. εξαρτημένο.»
Κλαίει το μωρό και το παίρνεις αγκαλιά; «Το κακομαθαίνεις και μετά θα χτυπάς το κεφάλι σου στον τοίχο.»
Το αφήνεις να κλάψει; «Πώς το αντέχεις να κλαίει έτσι; Δεν σου σπαράζει η καρδιά;»
Εκφράζεις ανοιχτά την κούραση σου: «Μωρό είναι! Τί περίμενες δηλαδή;»
Επιλέγεις να μην μοιραστείς τις βαθύτερες σου σκέψεις; «Δεν χρειάζεται να προσπαθείς να είσαι η τέλεια μαμά, εκφράσου ελεύθερα, κανείς δεν σε κρίνει.»
Και η λίστα συνεχίζεται εις τους αιώνες των αιώνων, αμήν …
Τόσο καλοπροαίρετα μα συνάμα και τόσο παθητικά επιθετικά σχόλια. Τι και αν ο σκοπός τους δεν είναι να προσβάλουν; Το αποτέλεσμα συνήθως είναι να κάνουν την νέα μητέρα να αμφισβητήσει τον εαυτό και τις επιλογές της. Τα υποκείμενα μηνύματα; Ότι είναι ανίκανη, άκαρδη, ανενημέρωτη, αναίσθητη.
Φτάνει με αυτούς τους γονείς που πηγαίνουν από εδώ και από εκεί και με ένα, κατά τα άλλα, γλυκό χαμόγελο μοιράζουν συγκαταβατικά τη γνώμη τους σε κόσμο που δε τους την ζήτησε. Φτάνει με αυτούς που φοράνε για πανοπλία το «όλοι έχουν δικαίωμα να εκφράζουν τη γνώμη τους». Ο ευγενής αγώνας για ελεύθερη έκφραση διαχρονικά υπονομεύεται, σε πολλούς τομείς της ζωής, καθώς τον οικειοποιείται αυθαίρετα ο καθένας για να μπορεί να περάσει το δικό του… να μιλήσει χωρίς πρώτα να αναλογιστεί τις επιπτώσεις των λέξεων του.
Ίσως το έχω κάνει κι εγώ άθελά μου, ίσως κι εσύ - σε μια προσπάθεια να βοηθήσουμε και να πούμε αυτό που θεωρούμε πως είναι το σωστό. Πίσω από αυτό όμως κρύβεται ένα είδος εγωισμού. Η ανάγκη να νιώσουμε σημαντικοί και παντογνώστες, ή να εκφράσουμε δικές μας ανεπίλυτες ανασφάλειες προβάλλοντάς τες σε άλλους. Γνωρίζω πως η πρόθεση σου δεν είναι να προσβάλεις ούτε θα πρότεινες ποτέ κάτι που θα ήταν επιβλαβές για ένα μωρό εν γνώσει σου. Είμαι σίγουρη πως πολλοί από τους γονείς που ….επιδίδονται σε αυτό το «δικαίωμα της γνώμης» δεν κατανοούν με ποιον τρόπο ακριβώς επηρεάζουν (αρνητικά) την μητέρα την οποία στοχεύουν με τα σχόλια τους. Ίσα-ίσα, είμαι σίγουρη πως πιστεύουν ότι την βοηθούν.
Ωστόσο, καλό είναι να φιλτράρουμε τί λέμε με βάση την περίσταση και το άτομο στο οποίο απευθυνόμαστε και αυτό απαιτεί ένα επίπεδο ενσυναίσθησης. Μια νέα μαμά βρίσκεται σε μόνιμη αυτοκριτική, είτε το παραδέχεται, είτε όχι. Επομένως, είναι ιδιαίτερα ευάλωτη και μπορεί το παραμικρό να ενισχύσει την αμφισβήτηση στην οποία ήδη υποβάλλει το εαυτό της. Δεν χρειάζεται και την δική σου!
Μια απλή γνώμη. Μια γνώμη η οποία μπορεί να μπαίνει στα χωράφια της ιατρικής και να είναι πραγματικά επικίνδυνη. Μια γνώμη η οποία μπορεί να πατήσει πάνω σε κάποια κρυφή πληγή και να κάνει ανεπανόρθωτη ψυχολογική ζημιά. Μια γνώμη που, σε πολλές περιπτώσεις, δεν βασίζεται πουθενά - ούτε σε εμπεριστατωμένα δεδομένα, ούτε σε βαθύτερη κατανόηση του μωρού και/ή της μητέρας, ούτε, έστω, σε αρκετή εμπειρική γνώση από άλλα μωρά και μαμάδες.
Μήπως είναι καιρός να επανεξετάσουμε αυτό το περιβόητο «δικαίωμα στη γνώμη»;
Όχι, κανείς δεν έχει δικαίωμα, επειδή είναι γηραιότερος, να κάνει κήρυγμα. Η ηλικία και η ευφυΐα δεν έχουν αναλογική σχέση. Ίσα-ίσα οι καιροί έχουν αλλάξει, τα επιστημονικά δεδομένα έχουν εξελιχθεί, έχουμε προοδεύσει, πώς να το κάνουμε! Η νέα μητέρα πρέπει να δείξει σεβασμό στην ηλικία, στην εμπειρία, στην σοφία που της μοιράζεται απλόχερα, και να σιωπήσει. Ο μεγαλύτερος, όμως, σκέφτεται καθόλου πως μπορεί να την φορτώνει με τύψεις, αμφιβολίες, στεναχώρια;
Ούτε έγινε κανείς ειδήμων στην ανατροφή επειδή έτυχε να γίνει γονιός λίγο ή πολύ νωρίτερα από κάποιον άλλο. Σίγουρα έχει μεγαλύτερη εμπειρία και πιθανώς και περισσότερες γνώσεις. Αυτό που, όμως, δεν κατανοεί όποιος λειτουργεί έτσι είναι πως ο τρόπος με τον οποίον μεταλαμπαδεύονται είναι ίσης σημασίας με το περιεχόμενο τους - ίσως και μεγαλύτερης. Αν δεν ζητείται από έναν γονιό με μεγαλύτερα ή περισσότερα παιδιά η προσφορά της εμπειρικής του γνώσης, τότε αυτό που λέει απλώς ακούγεται ως κριτική ή περιαυτολογία. Και ΑΥΤΟ είναι περιττό, αν όχι αποθαρρυντικό ή προσβλητικό.
Τι σημασία έχει, αλήθεια, αν είναι βρεφονηπιοκόμος, εκπαιδευτικός, ψυχολόγος, παιδαγωγός, ή μαία; Η ιδιότητα του αναμφισβήτητα του προσφέρει σημαντικές γνώσεις για την ανατροφή μα δεν του δίνει αυτομάτως το δικαίωμα να αποφασίζει τί είναι και τί δεν είναι σωστό για το παιδί ενός άλλου.
Και για να μη παρεξηγηθώ: Είμαι η πρώτη που θα ζητήσω γνώμη. Είμαι εγώ που θα σου πω πως ως γονείς οφείλουμε να δεχτούμε πως δεν είμαστε αλάνθαστοι. Είναι υψίστης σημασίας να είμαστε έτοιμοι να αλλάξουμε δρόμο, όταν αυτό καταστεί αναγκαίο και να αναγνωρίσουμε ότι το «παιδί μου» δεν σημαίνει ιδιοκτησία μου, ούτε πως μπορώ να κάνω ότι θέλω, ειδικά αν αυτό είναι επιβλαβές για το ίδιο. Κανένας γονιός δεν είναι τέλειος και πολλές φορές δεν μπορούμε οι ίδιοι να αναγνωρίσουμε τα τρωτά μας σημεία. Οι πληγές, τα απωθημένα αλλά και τα στεγανά που έχουμε- αυτά που κάνουμε ασυναίσθητα γιατί έτσι μας μεγάλωσαν - παίζουν μεγάλο ρόλο στην αντιμετώπιση που έχουμε απέναντι στα παιδιά μας και είναι καλό να μπορούμε να δεχτούμε συμβουλές από τρίτους ώστε να μην δράσουμε ποτέ με τρόπο που θα προκαλέσει οποιουδήποτε είδους θέμα στο παιδί μας και θα μας κάνει κι εμάς να υποφέρουμε από τύψεις.
Άλλο αυτό όμως και άλλο να έρχονται ανενδοίαστα συμβουλές από πάσα κατεύθυνση, χωρίς να έχει προηγηθεί καμία έκκληση για βοήθεια. Γιατί ο γονιός που δεν είναι έτοιμος για αυτοκριτική ούτως ή άλλως δεν θα ακούσει. Άρα, κανένα έργο δεν επιτελείται.
Την επόμενη φορά, λοιπόν, που θα σου έρθει η ορμή να μοιραστείς την εμπειρία σου, αναρωτήσου:
Σου ζητήθηκε η γνώμη σου;
Αυτό που ετοιμάζεσαι να πεις θα βοηθήσει την μητέρα ή τον εγωισμό σου;
Έχεις βρει τρόπο να διατυπώσεις την σκέψη σου ώστε αυτό που θα πεις να έχει ως βάση την συμπόνια και την κατανόηση;
Αν όχι, καλύτερα να βρεις άλλο τρόπο να πάρεις επιβεβαίωση και να αφήσεις τις νέες μαμάδες ήσυχες. Θα τον βρουν τον δρόμο και χωρίς εσένα.
